Qui trình thanh toán bằng T/T, TTR và Nhờ thu (Collection)

Thanh toán bằng chuyển tiền là một phương thức thanh toán trong đó khách hàng (người có yêu cầu chuyển tiền) yêu cầu ngân hàng phục vụ mình, chuyển một số tiền nhất định cho một người khác (người thụ hưởng) ở một địa điểm nhất định.

Có hai phương tức chuyển tiền (Telegraphic Transfer T/T)  là chuyển tiền trả trước và chuyển tiền trả ngay hoặc trả sau:

1.Quy trình thanh toán bằng chuyển tiền trả trước:

• Người xuất khẩu chuyển giao hàng và bộ chứng từ hàng hoá cho người nhập khẩu
•  Người nhập khẩu sau khi kiểm tra hàng hoá (hoặc bộ chứng từ hàng hoá), nếu thấy phù hợp yêu cầu theo thoả thuận đôi bên, lập thủ tục chuyển tiền gửi ngân hàng phục vụ mình
• Ngân hàng chuyển tiền lập thủ tục chuyển tiền qua ngân hàng đại lý (hoặc chi nhánh)- ngân hàng trả tiền
• Ngân hàng trả tiền thanh toán tiền cho người thụ hưởng
• Người bán giao hàng và bộ chứng từ hàng hóa cho người mua.

2. Quy trình thanh toán bằng chuyển tiền trả sau:

• Người bán giao hàng và bộ chứng từ hàng hóa cho người mua.
• Người mua ra lệnh cho ngân hàng người mua chuyển tiền để trả.
• Ngân hàng người mua gửi giấy báo nợ cho người mua.
• Ngân hàng bên mua chuyển tiền trả cho ngân hàng bên bán.
• Ngân hàng bên bán gửi giấy báo có cho bên bán.

Với trường hợp áp dụng phương thức chuyển tiền trả ngay và sau thì Người Bán uỷ thác cho Ngân hàng của mình thu hộ số tiền ở người mua trên cơ sở hối phiếu của người bán lập ra,  trường hợp này người ta gọi là Phương thức thanh toán nhờ thu (Collection of Payment)

3. Phương thức thanh toán nhờ thu (Collection of Payment).

Đây là phương thức thanh toán quốc tế trong đó người bán hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hoặc cung ứng một dịch vụ do khách hàng uỷ thác cho Ngân hàng của mình thu hộ số tiền ở người mua trên cơ sở hối phiếu của người bán lập ra.

Văn bản pháp lý quốc tế thông dụng của nhờ thu là ” Quy tắc thống nhất về nhờ thu” của Phòng Thương mại quốc tế, bản sửa đổi năm 1995 (Uniform Rules forthe collection, 1995 revision No 522, ICC).

 Tham khao Qui tắc thống nhất về nhờ thu URC (Uniform Rule for Collection) Theo URC 522

Có 2 phương thức nhờ thu

– Phương thức nhờ thu hối phiếu trơn

Phương thức nhờ thu hối phiếu trơn (Clean Collection) là phương thức nhờ thu trong đó người xuất khẩu uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền từ người nhập khẩu căn cứ vào hối phiếu do mình lập ra còn chứng từ hàng hoá thì gửi thẳng cho người nhập khẩu, không gửi cho ngân hàng.

1)       Người xuất khẩu giao hàng và bộ chứng từ hàng hoá cho người nhập khẩu

2)       Người xuất khẩu lập hối phiếu và uỷ thác cho ngân hàng thu hộ tiền từ người nhập khẩu

3)       Ngân hàng nhận uỷ thác chuyển hối phiếu cho ngân hàng đại lý để thông báo cho người nhập khẩu biết

4)       Ngân hàng thong báo chuyển hối phiếu cho người nhập khẩu để yêu cầu chấp nhận hay thanh toán.

5)       Người xuất khẩu thông báo đồng ý trả tiền hay từ chối thanh toán

6)       Ngân hàng đại lý trích tiền từ tài khoản của người nhập khẩu chuyển sang ngân hàng uỷ thác thu để ghi có cho người xuất khẩu trong trường hợp người nhập khẩu đồng ý trả tiền hoặc thông báo cho ngân hàng uỷ thác thu biết trong trường hợp người nhập khẩu từ chối trả tiền.

7)       Ngân hàng uỷ thác thu ghi có và báo có cho người xuất khẩu hoặc thông báo cho người xuất khẩu biết việc người nhập khẩu từ chối trả tiền

Nhận xét: Trong phương thức nhờ thu hối phiếu trơn ngân hàng chỉ đóng vai trò trung gian trong thanh toán bởi vì bộ chứng từ hàng hoá đã giao cho người nhập khẩu nên ngân hàng đại lý không thể khống chế người nhập khẩu được. Vì vậy, người xuất khẩu chỉ nên áp dụng phương thức này trong trường hợp có quan hệ lâu năm và tín nhiệm người nhập khẩu.

Phương thức nhờ thu trơn không đảm bảo quyền lợi của bên

bán, vì việc nhận hàng và việc thanh toán không ràng buộc

nhau. Người mua có thể nhận hàng rồi mà không chiụ trả tiền

hoặc chậm trễ trong thanh toán .

Ngân hàng chỉ làm trung gian đơn thuần thu được tiền hay

không Ngân hàng cũng thu phí, Ngân hàng không chiụ trách

nhiệm nếu bên nhập khẩu không thanh toán .

Vì vậy nếu là người xuất khẩu ta chỉ nên sử dụng phương

thức này trong những trường hợp tín nhiệm hoàn toàn bên

nhập khẩu , giá trị hàng hóa nhỏ , thăm dò thị trường , hàng

hóa ứ đọng khó tiêu thụ….

Phương thức nhờ thu trơn không đảm bảo quyền lợi của bên

bán, vì việc nhận hàng và việc thanh toán không ràng buộc

nhau. Người mua có thể nhận hàng rồi mà không chiụ trả tiền

hoặc chậm trễ trong thanh toán .

Ngân hàng chỉ làm trung gian đơn thuần thu được tiền hay

không Ngân hàng cũng thu phí, Ngân hàng không chiụ trách

nhiệm nếu bên nhập khẩu không thanh toán .

Vì vậy nếu là người xuất khẩu ta chỉ nên sử dụng phương

thức này trong những trường hợp tín nhiệm hoàn toàn bên

nhập khẩu , giá trị hàng hóa nhỏ , thăm dò thị trường , hàng

hóa ứ đọng khó tiêu thụ….

Phương thức nhờ thu trơn không đảm bảo quyền lợi của bên

bán, vì việc nhận hàng và việc thanh toán không ràng buộc

nhau. Người mua có thể nhận hàng rồi mà không chiụ trả tiền

hoặc chậm trễ trong thanh toán .

Ngân hàng chỉ làm trung gian đơn thuần thu được tiền hay

không Ngân hàng cũng thu phí, Ngân hàng không chiụ trách

nhiệm nếu bên nhập khẩu không thanh toán .

Vì vậy nếu là người xuất khẩu ta chỉ nên sử dụng phương

thức này trong những trường hợp tín nhiệm hoàn toàn bên

nhập khẩu , giá trị hàng hóa nhỏ , thăm dò thị trường , hàng

hóa ứ đọng khó tiêu thụ….

Phương thức nhờ thu trơn không đảm bảo quyền lợi của bên bán, vì việc nhận hàng và việc thanh toán không ràng buộc nhau. Người mua có thể nhận hàng rồi mà không chiụ trả tiền hoặc chậm trễ trong thanh toán . Ngân hàng chỉ làm trung gian đơn thuần thu được tiền hay không Ngân hàng cũng thu phí, Ngân hàng không chiụ trách nhiệm nếu bên nhập khẩu không thanh toán . Vì vậy nếu là người xuất khẩu ta chỉ nên sử dụng phương thức này trong những trường hợp tín nhiệm hoàn toàn bên nhập khẩu , giá trị hàng hóa nhỏ , thăm dò thị trường , hàng hóa ứ đọng khó tiêu thụ….

-Phương thức nhờ thu kèm chứng từ

Nhờ thu hối phiếu kèm chứng từ (Documentary Collection) là phương thức nhờ thu trong đó người xuất khẩu sau khi đã hoàn thành nghĩa vụ giao hàng hay cung ứng dịch vụ tiến hành uỷ thác cho ngân hàng phục vụ mình thu hộ tiền ở người nhập khẩu không chỉ căn cứ vào hối phiếu mà còn căn cứ vào bộ chứng từ hàng hoá gửi kèm theo với điều kiện nếu người nhập khẩu thanh toán hoặc chấp nhận thanh toán thì ngân hàng mới trao bộ chứng từ cho người nhập khẩu nhận hàng hoá.

1)       Người xuất khẩu giao hàng cho người nhập khẩu nhưng không giao bộ chứng từ hàng hoá

2)       Người xuất khẩu gửi hối phiếu và bộ chứng từ hàng hoá đến ngân hàng nhận uỷ thác để nhờ thu hộ tiền ở người nhập khẩu

3)       Ngân hàng nhận uỷ thác chuyển hối phiếu và bộ chứng từ sang ngân hàng đại lý để thông báo cho người nhập khẩu

4)       Ngân hàng đại lý chuyển hối phiếu chấp nhận đến người nhập khẩu yêu cầu trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền

5)       Người nhập khẩu thông báo đồng ý hay từ chối trả tiền

6)       Ngân hàng đại lý trích tài khoản người nhập khẩu chuyển tiền sang cho ngân hàng nhận uỷ thác thu để ghi có cho người xuất khẩu hoặc là thông báo việc từ chối trả tiền của người nhập khẩu

7)       Ngân hàng nhận uỷ thác báo có hoặc là thông báo việc từ chối trả tiền cho người xuất khẩu

Nhận xét: Trong phương thức nhờ thu hối phiếu kèm chứng từ, người xuất khẩu ngoài việc uỷ thác cho ngân hàng thu tiền mà còn nhờ ngân hàng thông qua ciệc khống chế bộ chứng từ hàng hoá để buộc người nhập khẩu phải trả tiền hoặc chấp nhận trả tiền. Nhờ vậy phương thức này dảm bảo khả năng thu tiền hơn phương thức chuyển tiền và nhờ thu hối phiếu trơn. Đã có sự ràng buộc chặc chẽ giữa việc thanh toán tiền và việc nhận hàng của bên mua. Tuy nhiên việc bên mua có nhận hàng và thanh toán hay không vẫn tuỳ thuộc vào thiện chí của người mua, như vậy quyền lợi của bên bán vẫn chưa được bảo đảm

– Ưu nhược điểm của phương thức nhờ thu kèm chứng từ:

+ Ưu điểm:Đối với người bán sử dụng phương thức này không tốn kém, đồng thời người bánđược Ngân hàng giúp khống chế và kiểm soát được chứng từ vận tải cho đến khiđảm bảo thanh toán. Lợi ích đối với người mua là không có trách nhiệm phải trảtiền nếu chưa được kiểm tra các chứng từ trong một số trường hợp kể cả hànghoá.

+ Nhược điểm: Đối với người xuất khẩu có rủi ro như người nhập khẩu không chấp nhậnhàng được gửi bằng cách không nhận chứng từ. Rủi ro tín dụng của người nhậpkhẩu, rủi ro chính trị ở nước người nhập khẩu và rủi ro hàng hoá có thể bị hảiquan giữ. Việc trả tiền quá chậm, từ lúc giao hàng đến lúc nhận tiền có khi kéodài vài tháng đến một năm. Người nhập khẩu chỉ chịu một rủi ro trong thanh toánnhờ thu đổi chứng từ là hàng được gửi có thể không giống như đã ghi trên hoáđơn và vận đơn.

Trong đàmphán, nhờ thu chứng từ có thể coi là sự lựa chọn chung gian có lợi. Nếu xét vềcác ưu điểm tương đối với người bán và người mua, nó nằm giữa bán hàng trả chậm(lợi cho người mua) và thư tín dụng (lợi cho người bán). Do đó, người bánthường thích nhờ thu chứng từ hơn bán hàng trả chậm mà người mua đề nghị.

Những vấn đề cần lưu ý khi áp dụng phương thức thanh toán nhờ thu :

Khi áp dụng phương thức thanh toán này các bên liên quan sẽ tuân theo qui tắc thống nhất về nhờ thu URC (Uniform Rule for Collection) Theo URC 522 để tiến hành phương thức thanh tóan nhờ thu bên bán phải lập chỉ thị nhờ thu ( Collection Instruction ) gửi cho ngân hàng uỷ thác. Các ngân hàng tham gia nghiệp vụ nhờ thu chỉ được thực hiện

theo đúng chỉ thị, với nội dung phù hợp qui định URC được dẫn chiếu. Chỉ thị nhờ thu là văn bản pháp ly điều chỉnh quan hệ giữa Ngân hàng với bên nhờ thu .

Nội dung chỉ thị nhờ thu gồm có :

♦ Chi tiết về ngân hàng gởi nhờ thu : Tên địa chỉ, điện tín , swift, số điện

thoại, số fax và số tham chiếu chứng từ.

♦ Chi tiết về người ủy nhiệm: tên,địa chỉ, điện tín , swift….

♦ Chi tiết về người trả tiền: Tên, địa chỉ, điện tín , swift….

♦ Số tiền và loại tiền nhờ thu.

♦ Danh mục chứng từ, số lượng từng loại chứng từ đính kèm .

♦ Phí nhờ thu.

♦ Lãi suất, kỳ hạn, cơ sở tính lãi.

♦ Phương thức thanh toán và hình thức thông báo trả tiền.

♦ Các chỉ thị trong trường hợp từ chối thanh toán, từ chối chấp nhận hoặc

sự mâu thuẫn giữa các chỉ thị.

 

  – Phương thức thanh toán TTR ( Chuyển tiền bằng điện có bồi hoàn TTR là từ viết tắt của Telegraphic Transfer Reimbursement), thường được sử dụng trong thanh toán L/c.

Nghĩa là ngân hàng chiết khấu được phép đòi hoàn trả bằng điện. Thực tế cho thấy rất it L/C cho phép đòi tiền hoàn trả bằng điện, trừ khi đó là L/C xác nhận bởi Ngân hàng Xác nhận thường yêu cầu điều kiện này nhằm bảo đảm có thể nhận được tiền hoàn trả sớm hơn so với việc đòi tiền bằng thư kèm chứng từ giao hàng.